Μέγαρο 317

Πρόκειται για ενιαίο, αυτόνομο, σύνθετο μεγαροειδές κτήριο της ερυθρής οικοδομικής φάσης της Πολιόχνης (2500-2200 π.Χ.), συνολικής κάλυψης 353 τ.μ., το οποίο καταλαμβάνει ολικά την ομώνυμη νησίδα. Στην κατασκευή του, όπως διατηρείται σήμερα, αναγνωρίστηκαν τρεις διαδοχικές και σύντομες χρονικά οικοδομικές υποφάσεις, κυρίως προσθήκες και διευθετήσεις ανοιγμάτων επικοινωνίας.

Οι εξωτερικοί τοίχοι  μαζί με τον χαμηλό περίβολο γύρω από την αυλή του κτηρίου, το περιτρέχουν και διαμορφώνουν περίβολο που εξασφαλίζει την ιδιωτικότητά του.

Η πρόσβαση σε αυτό επιτυγχάνεται από την οδό στα νότιά του, στην κεντρική αυλή και τελικά στο μέγαρο 832, μέσω του μοναδικού ανοίγματος που υπάρχει στη νότια στενή πλευρά του. Η αυλή, στην οποία διατηρούνται σπαράγματα λιθόστρωσης, φαίνεται να λειτουργούσε κομβικά για την επικοινωνία μεταξύ των επιμέρους χώρων του κτηρίου. Δεύτερη, μικρότερη, εσωτερική, λιθόστρωτη αυλή, γύρω από την οποία διαρθρώνονται οι χώροι στα δυτικά του μεγάρου εξασφάλιζε επιπλέον φωτισμό και αερισμό στο μέγαρο.  Στην τελευταία οικοδομική του φάση, το κτήριο διευρύνθηκε προς τα ανατολικά με την προσάρτηση νέων χώρων, που αναπτύχθηκαν σε τμήμα της κεντρικής αυλής, δίχως να μεταβάλλουν ωστόσο το εξωτερικό περίγραμμα της νησίδας. Η πρόσβαση σε αυτούς επιτυγχανόταν επίσης από την αυλή.

Ανασκαφική τομή στο εσωτερικό του μεγάρου απέδωσε την πλήρη στρωματογραφική αλληλουχία του οικισμού, ήδη από τις πρώτες καλύβες με τους καμπυλόγραμμους λιθόκτιστους τοίχους στη βάση και ανωδομή μάλλον από φθαρτά υλικά. Διαπιστώθηκε ότι στη θέση του μεγάρου υπήρχαν αδιάλειπτα κατοικίες, που εξελίχθηκαν από τις πρώτες ελλειπτικές καλύβες του οικισμού σε  ευρύχωρο μέγαρο.

Το μέγαρο 832 μαζί με την αυλή του 831 θεωρείται ότι λειτουργεί ως λιθόκτιστο κιβώτιο αναλημματικού χαρακτήρα, συγκρατώντας το ευάλωτο δυτικό πρανές του λόφου από την πλευρά του χειμάρρου που πλαισιώνει την Πολιόχνη με όλα τα συνεπακόλουθα προβλήματα που προκαλεί η δράση του νερού. Ως τέτοιο, αποτελεί αξιόλογο επίτευγμα, προηγμένης κοινωνικά και τεχνολογικά κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που διαπιστώνει το πρόβλημα, προτείνει αντιμετώπιση, σχεδιάζει, υλοποιεί και πειραματίζεται μέχρι την εξεύρεση της οριστικής λύσης.

Στο εσωτερικό του χώρου 829 εντοπίστηκε αμέσως μετά από την αφαίρεση της επιφανειακής επίχωσης και ανάμεσα από πέτρες, η χαλκοθήκη, ένα σύνολο από (ορει)χάλκινα όπλα και εργαλεία. Πρόκειται για ιδιαίτερη περίπτωση σε όλο τον οικισμό της Πολιόχνης, αλλά και σε άλλους σύγχρονούς της, αφού τα πολύτιμα μέταλλα της περιόδου συνήθως ανακυκλώνονταν και σπάνια εγκαταλείπονταν δίχως κανείς να τα αναζητήσει. Η ύπαρξη και μόνο αυτού του συνόλου υποδεικνύει αιφνίδιο γεγονός, ίσως ιδιαίτερη χρήση του συγκεκριμένου χώρου ή και διαφορετικές ιδιότητες των ενοίκων του κτηρίου από αυτές των υπόλοιπων κατοίκων της Πολιόχνης.

Μετάβαση στο περιεχόμενο